عقیقه چیست ؟ مراحل خرید و شرایط عقیقه گوسفند برای نوزاد

عقیقه کردن گوسفند برای نوزاد 7 روزه یکی از مهمترین آداب و رسوم در برخی کشور ها است. برای بسیاری از افراد سوال معنی عقیقه چیست ممکن است پیش بیاید. ما در مجموعه لایو شیپ قصد داریم تا کامل ترین مقاله درباره گوسفند عقیقه برای دختر و  پسر و شرایط و احکام آن را خدمت شما همراهان همیشگی ارائه کنیم. توجه داشته باشید کلیه جزئیات مربوط به قربانی کردن گوسفند برای عقیقه، قصاب، دعا هنگام ذبح، نظرات و گفته های امامان و بسیاری موارد دیگر در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است.

ممکن است برخی افراد بخواهند بجای خرید گوسفند زنده و قربانی کردن عقیقه هزینه آن را به صورت صدقه پرداخت کنند که این موارد را در ادامه به طور کامل توضیح داده ایم.

گوسفند عقیقه چیست؟

در دین اسلام از گذشته تا کنون موضوعی به عنوان عقیقه در نظر گرفته شده است. عقیقه یعنی قربانی کردن گوسفند برای نوزاد هفت روزه که این عمل توسط پدر فرزند صورت می گیرد. لازم است بدانید که شرایط و آداب و رسوم  قربانی برای نوزاد ممکن است در هر منطقه و شهری دارای تفاوت هایی باشد. طبق این رسوم دیرینه عمل قربانی دام زنده در روز هفتم تولد فرزند پسر و دختر بر پدر واجب است. هیچ فرقی ندارد که فرزند پسر یا دختر باشد. البته در ادامه توضیح خواهیم داد که در برخی منابع اعلام شده، بهتر است برای فرزند پسر گوسفند نر (قوچ) و برای نوزاد دختر گوسفند ماده (میش) قربانی شود.

در این بخش به طور کلی چندین مورد را برای شما لیست می کنیم. جزئیات و توضیحات هر یک از موارد را می توانید در ادامه به طور کامل مطالعه کنید.

• مستحب است که در روز هفتم تولد نوزاد برای او عقیقه کنند.
• مستحب است که اگر نوزاد پسر است گوسفند نر و اگر دختر است گوسفند ماده عقیقه کنند.
• مستحب است که حیوان عقیقه باید حتما سالم باشد. همچنین به چاق بودن آن اشاره شده است.
• مستحب است که یک چهارم گوشت عقیقه و یا یک ران گوسفند به قابله داده شود.
• مکروه هست که اعضای خانواده پدر نوزاد و کسانی که پدر خرج آنها را بر عهده دارد از گوشت گوسفند عقیقه بخورند.
• اگر کسی بزرگ شد یا به اصطلاح بالغ شد باید برای خود عقیقه کند.
• زمانی که امام صادق صاحب دو پسر شد خواست که دو گوسفند برای عقیقه بیاورند.
• بهتر است برای دو فرزند دو گوسفند عقیقه شود.
• گفته شده است که اگر عقیقه شتر است باید سن آن بیش از 5 سال باشد.
• اگر عقیقه بز است باید حداقل یک سال سن داشته باشد.
• اگر عقیقه گوسفند است نباید کمتر از 6 ماه سن داشته باشد.
• امکان پخش گوشت عقیقه بین مومنین وجود دارد.
• بهتر است از گوشت عقیقه غذا پخته و به مومنین داده شود.
• به گفته امام صادق: بلا هر زمان در اطراف فرزند است با عقیقه کردن انواع بلا ها را از فرزندان خود دور کنید.
• گفته شده است که عقیقه برای نوزاد همانند بیمه کردن او در برابر بلا می باشد.
• عقیقه باید گوسفند، گاو و گوساله، شتر و یا بز باشد.
• امکان صدقه دادن بجای عقیقه کردن گوسفند وجود ندارد.
• و …

عقیقه در لغت

معنی عقیقه را می توان بر اساس لغت مشخص کرد. این کلمه از “عق” گرفته می شود که اشاره دارد به “شق” و شکافتن. همچنین موی نوزاد را نیز عقیقه می گویند. منظور مویی است که نوزاد با آن متولد شده است. در برخی مناطق طبق آداب و رسوم و احکام بعد از گذشت یک هفته از تولد فرزند موی اون را می تراشند که تنها توسط برخی افراد (منظور در شهر های مختلف) این کار صورت میگیرد. اما عقیقه کردن گوسفند برای فرزند 7 روزه لازم می باشد و سبب در امان ماندن او خواهد شد.

همچنین گفته شده که به مقدار وزن موی نوزاد طلا یا نقره به قابله داده شود و یا آن را صدقه بدهند.

عقیقه کردن گوسفند در فقه

در رابطه این عمل قربانی کردن از نظر فقه نیز دو تعریف مشابه به هم وجود دارد. یکی از تعاریف اینگونه می گوید: واجب است تا پدر نوزاد که خداوند به اون یک فرزند عنایت کرده است برایش یک گوسفند قربانی کند. همچنین تعریف دوم اینگونه بیان شده: عقیقه همان حیوانی است که برای نوزاد هفت روزه ذبح و قربانی می شود. به طور کلی هر دو نظر فقه به یک موضوع اشاره دارد و باید برای در امان ماندن فرزند از بلا و مشکلات این کار توسط پدر صورت بگیرد.

البته لازم است به این نکته اشاره کنیم که اگر پدر برای فرزندش عقیقه نکرده باشد شرایط خاصی وجود دارد که ادامه به آن نیز اشاره خواهیم کرد.

انواع دام زنده برای عقیقه کردن

برای بسیاری از افراد این سوال پیش می آید که آیا عقیقه باید گوسفند باشد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که بهتر از برای فرزند خود در صورت در دسترس بودن اقدام به قربانی گوسفند کنید. اما در صورتی که دسترسی به گوسفند وجود ندارد می توان از گاو و گوساله ، شتر و هر نوع دام حلال گوشت دیگری استفاده کرد. در اکثر شهرها و مناطق مختلف و حتی کشورهای دیگر بیشتر برای عقیقه گوسفند زنده انتخاب می کنند.

ممکن است در روز هفتم تولد نوزاد گوسفند یا دام زنده حلال گوشت دیگر در دسترسی نباشد، در این صورت باید صبر کنید تا شرایط لازم فراهم شود. یعنی اگر در یک هفتگی فرزند امکان تهیه برایتان وجود نداشت، و یا اینکه حیوان در دسترس نبود می توانید در روز های بعد این کار را انجام دهید.

پرداخت هزینه خرید گوسفند به صورت صدقه بجای قربانی کردن

همانطور که بالاتر هم اشاره شد برخی از افراد تمایل دارند به جای عقیقه کردن گوسفند زنده هزینه و مبلغ یک گوسفند و دام زنده را به صورت صدقه پرداخت کنند. در این رابطه باید بگوییم که طبق نظرات، شرایط و احکام عقیقه امکان پرداخت هزینه خرید دام به صورت صدقه یا پرداخت آن به نیازمند وجود ندارد. دلیل این کار از جانب برخی افراد مربوط به دردسر های مربوط به آن است. اما باید بگوییم که شما می توانید از یک مرکز خرید و فروش دام زنده شهرداری همچون مرکز عرضه لایو شیپ بخواهید که کلیه کارها را در کشتارگاه انجام داده و گوشت آن را بین مردم تقسیم کنند. امکان ذبح و ارسال آن برای پرورشگاه و دیگر مراکز نیز وجود دارد.

شرایط و دلایل نشکستن استخوان عقیقه

طبق گفته برخی استخوان گوسفند عقیقه نباید شکسته شود. به این صورت که هنگام ذبح و قصابی استخوان دام باید از قسمت مفصل ها جدا شده و بدون شکستگی آنها را در زیر خاک قرار دهند. اما لازم است بدانید که هیچگونه دلیل و منطقی پشت این کار نیست. بسیاری مراجع تقلید نیز می گویند که هیچگونه سند و مدرکی برای تایید شکستن یا نشکستن استخوان عقیقه وجود ندارد. بنابراین نیازی به این کار نیست. این مورد ممکن است در برخی شهرها و مناطق بر اساس آداب و رسوم مربوط به همانجا رعایت می شود و در برخی مناطق دیگر توجی به آن ندارند. بنابراین نیازی نیست در رابطه با آن سختگیر باشید.

شرایط و احکام صحیح عقیقه کردن

لازم است تا در رابطه با شرایط و احکام عقیقه کردم گوسفند نکاتی را بدانید. اعضای خانواده و کسانی که تحت تکلف پدر نوزاد هستند نمی توانند از گوشت عقیقه بخورند. این مورد برای مادر نوزاد مهمتر می باشد که به هیچ عنوان نیاد از گوشت گوسفند عقیقه شده بخورند. می توان گوشت را بین مردم تقسیم کرد و یا اقدام به پختن غذا کرده و از آن به مردم داده شود. در این مورد نیازی نیست حتما غذا و گوشت به افراد فقیر داده شود، اما بهتر است این دست افراد را انتخاب کنید.

یک چهارم یا یک ران گوسفند عقیقه را باید به قابله بدهید که در ادامه به طور کامل به آن اشاره شده است. قابله ممکن است هر فردی باشد حتی خود مادر فرزند. اگه با این اصطلاح آشنا نیستید به طور کامل در رابطه آن صحبت خواهیم کرد.

اگر عقیقه انجام نشود چه باید کرد؟

یکی از سوالات مهم دیگری که ذهن بسیاری از افراد را درگیر کرده است، مربوط به این است که ار عقیقه کردن گوسفند صورت نگیرد چه اتفاقی خواهد افتاد و یا چه باید کرد؟ توجه داشته باشید که این سوال در رابطه با گوسفند عقیقه دو بخش دارد. یک بخش آن مربوط به این است که پدر این کار را برای نوزاد هفت روزه خود انجام نمی دهد، یک بخش هم مربوط به بزرگ شدن فرزند است که در بدو تولد برای اون عقیقه نکرده اند.

همانطور که گفته شد طبق گفته مراجع تقلید و گفته های فقه بر پدر واجب است برای نوزاد خود یک گوسفند قربانی کند تا از بلا دور باشد. به طوری که با ذبح و قربانی عقیقه فرزند در امان خواهد بود. بنابراین بهتر است این کار را انجام دهید. همانطور که بالاتر هم اشاره شد، اگر در روز هفتم تولد فرزند شرایط خرید را نداشتید یا گوسفند و دام زنده دیگر در دسترس نبود می توانید در زمان دیگری این کار را انجام دهید.

بخش دوم سوال این است که فرزند بزرگ شده است. در این حالت اگر زیر 18 سال باشد پدر می تواند برای اون گوسفند عقیقه کند. اگر بالای هجده سال باشد خود فرد باید برای خودش عقیقه کند.

قابله کیست؟

یکی از موضوعات مهم در عمل عقیقه کردن گوسفند مربوط به فرد قابله می باشد که به احتمال زیاد معنی آن را میدانید. قابله کسی است که نوزاد را به دنیا می آورد. منظور دکتر، مادر بزرگ، یا خود مادر نوزاد و … می باشد. یعنی کسی که به اصطلاح کارهای زایمان را انجام میدهد. اشاره به خود مادر نوزاد نیز به این منظور است که خودش زایمان کرده و کسی همراهش نبوده است.

در عمل عقیقه کردن گوسفند زنده باید بخشی از گوشت قربانی به قابله داده شود. در صورتی که قابله فردی بجز مادر فرزند باشد که یک چهارم گوشت یا یک ران گوسفند به او تعلق می گیرد. اما اگر قابله خود مادر فرزند باشد شرایط کمی متفاوت خواهد بود. به این صورت که یک چهارم گوشت به مادر تعلق می گیرد اما از آنجایی که نمی تواند خودش از آن استفاده کند می تواند آن را به هر کسی که دوست دارد بدهد.

دعای هنگام ذبح و قربانی کردن عقیقه

یکی از مهمترین بخش های مربوط به عقیقه کردم گوسفند زنده مربوط به هنگام ذبح و قربانی کردن آن می باشد. در این مرحله فرد قصاب باید دعای مخصوص آن را خوانده و سپس عمل ذبح را انجام دهد. در صورتی که فرد قصاب و ذبح کننده دعای عقیقه گوسفند را نمی داند، هر کسی که در آنجا حضور دارد و دعا را میداند می تواند بخواند. اما بهتر است خود فردی که اقدام به ذبح گوسفند می کند دعا را بخواند. ما در این بخش دعای مخصوص عقیقه را مشخص کرده ایم که می توانید از روی آن نیز بخوانید.

به نقل از امام صادق علیه السلام

قَوْمِ اِنّي بَري مِمّاتُشْرِكُونَ، اِنّي وَجَّهْتُ وَجْهِي لِلَّذي فَطَرَ السَّمواتِ وَالاَْرْضَ، حَنيفاً مُسْلِماً وَما أنَا مِنَ الْمُشْرِكينَ، اِنَّ صَلاتي وَنُسُكي وَمَحْياي وَمَماتي للهِ رَبِّ الْعالَمينَ، لا شَريكَ لَهُ، وَبِذلِكَ اُمِرْتُ، وَأنَا مِنَ الْمُسْلِمينَ، اَللّهُمَّ مِنْكَ وَلَكَ، بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، وَاللهُ اَكْبَرُ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَ َقَبَّلْ مِنْ فُلانِ بْنِ فُلان

و یا اینکه می توانید این دعا را بخوانید

«بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ وَ الْحَمْدُ للهِ وَ اللهُ أَکْبَرُ إِیمَاناً باللهِ وَ ثَنَاءً عَلَى رَسُولِ الله وَ الْعِصْمَةَ لِأَمْرِهِ وَ الشُّکْرَ لِرِزْقِهِ وَ الْمَعْرِفَةَ بِفَضْلِهِ عَلَیْنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَإِنْ کَانَ ذَکَراً فَقُلِ- اللَّهُمَّ إِنَّکَ وَهَبْتَ لَنَا ذَکَراً وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِمَا وَهَبْتَ وَ مِنْکَ مَا أَعْطَیْتَ وَ کُلُّ مَا صَنَعْنَا فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا عَلَى سُنَّتِکَ وَ سُنَّةِ نَبِیِّکَ وَ رَسُولِکَ وَ اخْسَأْ عَنَّا الشَّیْطَانَ الرَّجِیمَ لَکَ سُفِکَتِ الدِّمَاءُ لَا شَرِیکَ لَکَ وَ الْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمِینَ»

دعای بعد از ذبح گوسفند

بعد از انجام کارهای مربوط به ذبح و ریختن خون عقیقه بهتر از بعد از اتمام کار این دعا خوانده شود.

بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، اَللّهُمَّ عَقيقَةٌ عَنْ فُلان لَحْمُها بِلَحْمِهِ، وَدَمُها بِدَمِهِ، وَعَظْمُها بِعَظْمِهِ، اَللّهُمَّ اجْعَلْها وَقاءً لاِلِ مُحَمَّد عَلَيْهِ وَآلِهِ السَّلامُ

در این دعا بجای کلمه فلان باید نام پدر نوزاد گفته شود.

عقیقه برای بزرگسالان چگونه است؟

بالاتر به موضوع اینکه اگر گوسفند عقیقه نکنیم چه اتفاقی خواهد بود اشاره کردیم. اکنون در این قسمت ما فرض بر این میگیریم که یک فرد سن بالایی دارد. برای مثال فکر کنید یک فرد 30، 40 ساله می خواهد برای خودش اقدام به خرید گوسفند عقیقه کند. یعنی در زمان نوزادی یا زمانی که کمتر از 18 سال سن داشته پدر برای اون عمل عقیقه کردن گوسفند را انجام نداده است. بنابراین پس از هجده سالگی بر خود فرد واجب است تا یک گوسفند زنده عقیقه کند.

سوالی که ذهن برخی را درگیر می کند این است که نمیدانیم برای ما عقیقه کرده اند یا نه؟ در پاسخ این سوال امام صادق (ع) گفته که اگر نمیدانید بهتر از عمل عقیقه را خودتان انجام دهید.

عقیقه برای دو نفر چگونه است؟

یکی از سوالات مهم مربوط به این است که آیا می توان برای دو نفر یک گوسفند قربانی کرد؟ همانطور که میدانید ممکن است فرزندان دو قلو باشند. البته ممکن است برخی افراد هم در زمان هفت روزگی برای فرزند خود گوسفند عقیقه نکرده باشند و بخواهند در سنین بالا این کار را انجام دهند. بنابراین زمانی که دو فرزند داشته باشید این سوال پیش خواهد آمد که یک عقیقه برای دو فرزند کافی است یا خیر؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که بر اساس شرایط و احکام عقیقه کردن گوسفند نمی توان برای دو فرزند یک گوسفند قربانی کرد. بنابراین برای هر یک از فرزندان باید یک گوسفند قربانی شود. در صورتی که شما صاحب دو بچه دوقلو شده اید باید دو گوسفند قربانی کنید.

نظر مراجع تقلید

توجه داشته باشید که تفاوتی ندارد فرزند پسر باشد یا دختر. شما می توانید یک گوسفند نر و گوسفند ماده که به ترتیب قوچ و میش شناخته می شوند خریداری کنید. البته این تمام موضوع نبوده و شرایط خاصی طبق نظرات مراجع تقلید در ایران وجود دارد که در ادامه هر کدام را به صورت مجزا برای شما مشخص می کنیم.

در این قسمت نظر آیه الله سید علی خامنه ای، آیه الله ناصر مکارم شیرازی و آیت الله سید علی سیستانی را خدمت شما عزیزان توضیح میدهیم. همانطور که میدانید برای اکثر افراد این سه نفر به عنوان مرجع تقلید شناخته می شوند.

• آیه الله خامنه ای: به گفته امام خامنه ای یک عقیقه برای چند نفر کفایت نمی کند.
• آیه الله مکارم شیرازی: طبق گفته مکارم شیرازی پدر باید برای هر فرزند یک گوسفند عقیقه کند. اما در صورتی که توان مالی لازم را ندارد، می تواند یک عقیقه برای دو فرزند خود در نظر بگیرد.
• آیه الله سیستانی: بر اساس گفته ناصر سیستانی مرجع تقلید یک گوسفند عقیقه برای دو نفر نیست.

لینک کوتاه یک: https://bit.ly/3tKVHwp

لینک کوتاه دو: https://b2n.ir/z18283

لینک سوم: https://tinyurl.com/3ew482m7

لینک چهارم: https://goosfandbama.ir/?p=854